Trong Tây Du Ký, hành trình từ Trường An đến Tây Trúc để thỉnh kinh không đơn thuần là một cuộc viễn du kỳ ảo. Đằng sau hình ảnh "đi lấy kinh" là một ẩn dụ tinh tế về con đường tu tập, một hành trình nội tâm mà bất kỳ ai mong cầu giác ngộ đều phải trải qua.
Câu chuyện kể rằng thầy trò Đường Tăng phải trải qua 81 kiếp nạn mới đến được Linh Sơn. Con số này không phải ngẫu nhiên. Trong quan niệm truyền thống, số 9 là số trọn vẹn, cực điểm. 9 nhân 9 thành 81, biểu thị sự toàn vẹn tuyệt đối, hàm ý rằng người tu phải đối diện đủ mọi thử thách: lớn nhỏ, thiện ác, nội tâm lẫn ngoại cảnh.
Mỗi kiếp nạn không chỉ là một thử thách bên ngoài, mà còn là một "bài học" bên trong: kiếp nạn của tham dục, kiếp nạn của sân hận, kiếp nạn của mê hoặc, kiếp nạn của kiêu mạn… Chính chuỗi thử thách ấy làm thành con đường tu tập toàn diện.
Trong suốt hành trình, hàng trăm yêu ma xuất hiện ngăn cản thầy trò. Nhưng khi nhìn sâu hơn, yêu quái không chỉ là kẻ thù bên ngoài. Chúng chính là biểu tượng của những vọng niệm, tập khí, phiền não trong tâm con người.
Yêu quái háo sắc phản ánh lòng tham dục.
Yêu quái hiếu chiến phản ánh sân hận và bạo lực.
Yêu quái giả dạng Bồ Tát hay Phật tổ phản ánh sự mê lầm, ảo tưởng về chân lý.
Đối diện và khuất phục yêu quái chính là ẩn dụ cho việc nhận diện và chuyển hóa bóng tối trong tâm. Không có yêu quái, hành giả sẽ không thể rèn luyện và cũng không thể trưởng thành.
Nếu nhìn ở mức hiện thực, thỉnh kinh là hành trình gian khổ băng rừng vượt núi. Nhưng trên bình diện tâm linh, đây là hành trình trở về bên trong chính mình.
Đường đi xa xôi tượng trưng cho sự dài lâu của con đường tu tập.
Núi cao, sông sâu, sa mạc, hỏa diệm sơn… tượng trưng cho chướng ngại trong tâm.
Mỗi lần vấp ngã, nghi ngờ, chia rẽ trong nhóm bốn thầy trò cũng là sự phản chiếu những xung đột nội tâm mà con người phải vượt qua.
Như vậy, hành trình thỉnh kinh vừa là hành trình hướng ngoại, vừa là hành trình nội tâm: một mặt vượt qua thế giới vật chất khắc nghiệt, một mặt đối diện và chinh phục chính mình.
Đọc Tây Du Ký như một biểu tượng, ta rút ra được một bài học quan trọng: ai cũng có "hành trình thỉnh kinh" của riêng mình.
Mỗi người đều có những "yêu quái" bên trong: tham lam, giận dữ, ích kỷ, nghi ngờ.
Mỗi người đều phải vượt qua những "kiếp nạn": mất mát, đau khổ, thử thách, thất bại.
Mỗi người đều cần kiên định, bền bỉ, không bỏ cuộc, để từng bước tiến gần đến sự giác ngộ và tự do nội tâm.
Con đường ấy dài, đầy thử thách, nhưng cũng chính là con đường trưởng thành tâm linh. Không có hành trình nào quý giá hơn hành trình nhận diện và vượt qua chính mình.
Hành trình thỉnh kinh trong Tây Du Ký không phải chuyện xa xôi huyền thoại. Nó là một tấm gương cho con đường tu tập của mỗi con người. Như thầy trò Đường Tăng, chúng ta cũng phải đi qua vô vàn chướng ngại. Nhưng nếu giữ tâm kiên định, biết nhìn yêu quái là vọng niệm, xem kiếp nạn là cơ hội trưởng thành, thì con đường ấy không còn đáng sợ.
Bởi cuối cùng, thỉnh kinh không phải để lấy kinh sách bên ngoài, mà là để tìm thấy chân kinh nơi chính tâm mình.